Hoe zorg je ervoor dat dingen niet gaan lekken? Vaak ligt het antwoord in het gebruik van een materiaal dat zachter en flexibeler is dan het materiaal van de verbinding die afgedicht moet worden.

Van klein leed tot grote problemen

Een lekkage is altijd vervelend, hoe klein of groot deze ook is. Een lekkende kraan kan ongemerkt voor veel schade zorgen, terwijl een lekkende drinkbeker aardig kan huishouden in een tas vol spullen. Als een machine in een fabriek lekt, zijn de gevolgen vaak nog vele malen groter. Maar hoe ontstaan lekkages eigenlijk, en wat valt ertegen te doen?

Kreeg je vroeger als kind een beker met drinken mee naar school? Bij veel kinderen ging, of gaat er nu nog steeds, een schoolbeker met melk, limonade of een ander drankje mee in de schooltas. En zeker vroeger, maar nu nog steeds, willen die bekers nog wel eens lekken. Er is vrijwel niemand die nog nooit een drinkbeker uit een tas heeft gehaald die heeft gelekt. En dus weet iedereen ook hoe vervelend dat is: al je spullen, in het beste geval, nat en plakkerig. En heb je een beetje pech, dan kan er zelfs schade ontstaan. Een lekkende beker en een dure telefoon zijn bijvoorbeeld geen goede combinatie.

Hoe komt dat het dit soort bekers gaan lekken, en wat valt ertegen te doen? Het is eigenlijk heel simpel. Als je twee delen met elkaar wil verbinden, in dit geval de beker en de dop, dan ontstaat er negen van de tien keer speling tussen de twee delen. Het is namelijk vrijwel onmogelijk om deze perfect op elkaar aan te laten sluiten, zeker als het materiaal van beide delen even hard is. Er zal vrijwel altijd wat speling ontstaan, al is het minder dan een millimeter. En dat is al genoeg om de inhoud van de beker een route naar buiten te laten vinden.

Hoe los je het op?

Als er speling tussen twee delen bestaat, zoals bij de drinkbeker en de dop, dan is het zaak deze weg te nemen. Dat kun je bereiken door op de verbinding een afdichting aan te brengen die zachter is dan de twee delen. Bij een beker gaat het vaak om een grote oring, een rubberen rand in de dop of om de beker zelf. Dit materiaal geeft mee als je de dop op de beker draait, en vormt zich als het ware precies naar het materiaal dat eromheen zit. Zo ontstaat opeens een afdichting die wél helemaal aansluit.

Dit principe wordt bij veel afdichtingen, klein en groot toegepast. De oring is hierbij populair, net als de vergelijkbare x-ring. Zij zorgen er, o.a. in de industrie voor dat leidingen en andere installaties perfect op elkaar kunnen worden aangesloten, en er nauwelijks risico op lekkage is.

(4)